اگر قصد دارید کسب‌و‌کار و مرغدانی کوچکی برای خودتان راه بیندازید، جالب است بدانید که پرورش اردک ـ که به عنوان شادترین جانور حیاط‌خلوت و مرغدانی توصیف میشود ـ در سراسر جهان رو به افزایش است.
شرق‌دوری‌ها، اروپایی‌ها و همینطور مردم گیلان و مازندران قرن‌ها ست که می‌دانند اردک یکی از بهترین پرندگان برای پرورش در کسب‌و‌کار خرد است. شاید بتوان گفت اردک بهترین گزینه برای پرورش پرنده‌ی چندمنظوره ـ گوشت و تخم و پر و دفع آفات و … ـ است.
ویژگی‌های اردک
این پرندگان که توانایی بالایی در سازگاری با محیط دارند، از حجم و کیفیت گوشتی قابل توجه برخوردار بوده و تخم‌گذارهای خوبی هم هستند. گذشته از جذابیت ظاهری، اردک‌ها به حداقل سرپناهِ ممکن در هر آب و هوایی قانع‌اند، مستقل و علوفه‌جو هستند و بخش عمده‌ای از خوراک خود را از مگس، لارو پشه و انواع و اقسام آفاتِ باغ (مثل راب، حلزون، سوسک‌های گیاهخوار و …) و بذر علف‌های هرز تأمین می‌کنند. پَرهای پُرکاربرد دارند و جانورانی فوق‌العاده سالم و مقاوم‌اند.
سهولت نگهداری
اکثر کسانی که تجربه‌ی وسیعی از پرورش پرندگان مختلف دارند، روی این مسئله هم‌عقیده‌اند که اردک آسان‌ترین گزینه است. اردک، هم‌ردیفِ غاز و مرغ شاخدار (مرغ گینه‌ای)، به شدت در برابر بیماری مقاوم است. به طور کلی ماکیان باید در برابر بیماری‌های واگیردار واکسینه شوند و منظماً از بابت کرم، کوکسیدیوز، کنه و شپش مورد چکاپ قرار گیرند. اما اردک‌دارها معمولاً می‌توانند همه‌ی این چکاپ‌ها و واکسن‌ها را نادیده بگیرند. اردک‌ها حتی در شرایطِ پایین‌تر از استاندارد هم بسیار به ندرت دچار انگل و بیماری می‌شوند.
مقاوم در برابر آب‌و‌هوای گرم و سرد؛ مقاوم در برابر رطوبت
پرندگانِ آبزیِ بالغ (مرغابیان، غازسانان و …) عملاً در برابر رطوبت و سرما مصون بوده، و عمیقاً نسبت به مرغ‌خانگی و بلدرچین و بوقلمون و … با این‌گونه شرایط آب‌و‌هوایی سازگارترند. اردک‌های سالمِ قریب‌به‌اتفاقِ نژادها به لطف پوششِ ضخیمی از پرِ روغنیِ ضد‌آب (آب‌گریز) می‌توانند در مرطوب‌ترین شرایط آب‌و‌هوایی هم در فضای باز بمانند.
* اردکِ مسکووی ـ که در گیلکی و مازندرانی به آن اردک اسرائیلی گفته میشود ـ به دلیل مقاومتِ کمترِ پَر در برابر آب (در قیاس با سایر اردک‌ها) باید در شرایط آب و هوایی سرد و مرطوب به سرپناهِ خشک دسترسی داشته باشد.
در حالی که مرغ و خروس خانگی تاج و غبغبکِ برهنه دارند که باید از سرمازدگی محافظت شود، و همینطور صورتِ بدون کرک و پر که باعث میشود گرمای بدنشان از دست برود، تمام سطح صورت و بدنِ اردک‌ها پوشیده با پر سنگین است. کافی ست بستر خشک و محافظت در برابر باد را برایشان فراهم کنید تا بتوانند تا دمای c 18- را تاب بیاورند. (اگر راجع به اینکه ممکن است اردک‌ها سردشان شود نگران هستید لازم به یادآوری ست که این پرندگان بهترین پالتویِ اصلِ موجود در بازار را به تن دارند!)
از آنجا که اردک‌ها توانایی سازگاری بالا و تنظیم دمای بدن خود را در شرایط مختلف دارند، چنانچه سایه‌ی کافی و آبِ خنکِ فراوان در اختیارشان بگذارید می‌توانند آب‌و‌هوای داغ و سوزان را هم تاب بیاورند. در چنین آب‌و‌هوایی حمامِ آب و نصبِ مِه‌پاش می‌تواند مفید باشد.
نابودگرِ حشرات، عنکبوتیان، راب‌ها و حلزون‌ها
از آنجا که اردک‌ها علاقه‌ی خاصی به شفیره‌ی پشه، لارو سوسک ژاپنی، سوسک سیب‌زمینی، ملخ، حلزون، راب، مگس و لارو مگس، مورچه‌ی آتشین و عنکبوت دارند، کنترل‌کننده‌ی طبیعیِ بسیار مؤثرِ این آفات و سایر آفات اند.
در مناطقی که درگیر معضل ملخ هستند، هنگام هجوم شدید ملخ از اردک‌ها برای کاهش خسارت به گیاهان و محصولات استفاده میشود.
حلزون ناقل و میزبانِ اصلیِ فاسیولا(کپلک/گندیدگی جگر) ست. بیشترین مورد بیماری در منطقه از ایران و به‌خصوص نواحیِ پرحلزونِ شمال کشور گزارش شده است. اردک‌ها با مصرف حلزون، عملاً ناقلِ این انگلِ مشترکِ دام و انسان را از بین می‌برند.
مقایسه‌ی کلیِ ماکیان
| پرنده | توانایی رشد | مقاومت در برابر بیماری | مزایا |
| بلدرچین | خوب | خوب | تولید گوشت و تخم در محیط بسیار محدود |
| مرغ شاخدار (گینه‌ای) | متوسط – خوب | عالی | طعم گوشت وحشی؛ کنترل حشرات؛ هشدار؛ توانایی رشد و نمو در آب‌و‌هوای گرمسیری |
| کبوتر | خوب | خوب | نامه‌رسانی و سرگرمی؛ تولید گوشت در فضای محدود؛ کم‌سر‌وصدا |
| مرغ خانگی | متوسط – خوب | متوسط – خوب | تخم؛ گوشت؛ ذاتاً مادر؛ سازگار با قفس، خانه، مرغدانی |
| بوقلمون | ضعیف – متوسط | ضعیف – متوسط | تولید گوشت انبوه |
| غاز | عالی | عالی | گوشت؛ پر؛ هرس چمن؛ نگهبانی؛ کنترل گیاهان آبزی؛ توانایی رشد و نمو در آب‌و‌هوای سرد و مرطوب |
| اردک | عالی | عالی | تخم؛ گوشت؛ پر؛ کنترل حشره، راب، حلزون، گیاهان آبزی؛ توانایی رشد و نمو در آب‌و‌هوای سرد و مرطوب |
راندمان محصول
اردک‌ها یکی از بهترین منابع تولید پروتئین اند. نژادهای تخمگذار اردک ( اردک خاکیِ کمپبل، اردک هارکین وِلزی و نژادهای چندرگه‌ی دیگری که به هدف تخم‌گذاریِ بیشتر جفت داده شده‌اند) به همتایانِ مرغ خانگیِ خود برتری دارند. یعنی یک اردکِ تخمگذار در قیاس با یک مرغِ تخم‌گذارِ هم‌جثه به طور میانگین تولید تخم همسان یا بیشتری دارد.
پس در شرایطی که اندازهی جثه‌ی دو پرنده مساوی باشد:
تولید تخم اردک تخمگذار ≥ تولید تخم مرغ تخمگذار
با میانگین ۲۷۵ تا ۳۲۵ تخم در سال
علاوه بر این، تخم‌اردک ۳۵ – ۲۵ ٪ بزرگتر از تخم‌مرغ است.
اما با همه‌ی این اوصاف معمولاً گونه‌های تخم‌گذارِ اردک به اندازهی مرغ‌های تخمگذار در بازار موجود نیستند.
پس از مرغِ گوشتیِ دورگه‌ی صنعتی که در مقیاس بالا به منظور پرورش حجم گوشت پرورش پیدا می‌کند، اردک بهترین منبع تولید گوشت است. در صورت دریافتِ جیره‌ی مناسب اردک‌ها قادرند بیش از نیمی از خوراکِ دریافتی‌شان را تبدیل به گوشت کنند. یعنی یک کیلو تغذیه‌ی مناسب، نیم کیلو «گوشت میشود به تن‌شان». در محیطی که منابع خوبی از مواد غذاییِ طبیعی‌شان در آن وجود داشته باشد، اگر به آن‌ها اجازه‌ی علوفه‌جویی و جست‌و‌جوی آزادانه‌ی غذا بدهید حتی از این نرخ بهتر هم میشود.
علوفه‌جویانِ فوق‌العاده
اردک‌ها علوفه‌جویانی بسیار پر انرژی هستند. آن‌ها قادرند از ۱۵ تا ۱۰۰ درصد رژیم غذایی خود را با جستجو در محیط به صورت مستقل تأمین کنند؛ پر واضح است که این درصد بستگی به دو فاکتورِ آب‌و‌هوا و میزان وجود منابع غذاییِ اردک در محیط دارد.
اردک، غاز و مرغ شاخدار (گینه‌ای) – این سه پرنده کارآمدترین پرندگان خانگی در تبدیلِ منابعِ عموماً بی‌مصرف یا مضر، به گوشتِ قابل خوراک برای انسان هستند: حشره، راب، حلزون، میوه‌های از درخت افتاده، دانه‌ی علف‌های هرز و هرچیزی که توی باغ و باغچه‌تان یک منبعِ هدررفته محسوب میشود.
کنترل گیاهان آبزی
اردک‌ها در از بین بردن بسیاری از انواع گیاهانِ آبزیِ خودرو و بدینطریق فراهم آوردن شرایط مطلوب برای رشد انواع ماهی به کار می‌آیند.
در استخر، دریاچه، نهر، آبِ روان یا ایستا، به ازای هر نیم هکتار محیطی که با پوشش سنگینِ گیاهانِ آبزی مواجه شده است، ۱۵ تا ۳۰ اردک کافی ست تا انواعِ خزه و جلبک و گیاهانِ خودرویِ مهاجم را کنترل کند.
چند نمونه از گیاهانی که ۳۰ اردک می‌توانند در ۵/0 هکتار پاکسازی کنند عبارتند از:
| نام فارسی | نام انگلیسی | نام علمی |
| جلبک‌های سبز | Green algae | چند نوع |
| عدسک آبی (حوض) /علف اردک | Duckweed | Lemna – لِمْنا |
| گوشاب (بارهنگِ آبی/اوواش/علف برکه) | Pondweed | Potamogeton – پوتامِگیتُون |
| روپیا | Ditch grass/Widgeon grass | Ruppia maritima – روپیا ماریتیما |
| سنگ‌خزه | Muskgrass | Chara – چارا |
| ساژیتریا | Arrowhead | Sagittaria latifolia- ساژیتیا لاتیفولیا |
| آب‌فنر (آب‌پیچ/ گیاه آکواریومی) | Wild celery | Vallisneria – والیسنِریا |
این لیست تنها چند نمونه‌ی اصلی است و گیاهان آبزیِ دیگری هم هستند که اردک‌ها مصرفشان می‌کنند.
به هر روی پس از اینکه نیم‌هکتار آب از گیاهانِ آبزیِ مزاحم پاک شد، حضورِ 15-8 اردک کافی ست تا از رشد دوباره‌ی این گیاهان جلوگیری کند.
- چنانچه آبگیر مورد نظر گیاهانی در عمقِ بیش از ۶۰ سانت داشته باشد و بخواهید کفِ آبگیر را هم با همان کیفیت پاکسازی کنید، به ازای هر نیم‌هکتار، در کنارِ اردک‌ها ۴ تا ۸ غاز هم نیاز خواهید داشت. برای اینکه عملیات غازها در کفِ آبگیر مؤثر واقع شود، لازم است در آبگیر محصور شوند.
- ممکن است با مطالعه‌ی این مطلب بخواهید سنبل آبی (شیطانِ بنفش) – گیاه مهاجمی که در سال‌های اخیر وارد زیست‌بومِ گیلان شده و تالاب‌های این استان را آلوده کرده است – را توسط این پرندگان از بین ببرید. در این جا لازم به ذکر است آزمایشی مشابه در پورتوریکو نشان می‌دهد که اردک‌ها و غازها اگرچه سنبل آبی و اسفناج رودخانه را می‌خورند اما در پاکسازیِ این دو گونه‌ی مقاوم ناموفق بوده‌اند.
دفع زباله و مدیریت پسماند
اردک‌ها همهچیزخوارند و تقریباً همه‌ی آیتم‌های پسماندِ آشپزخانه‌تان را می‌خورند. قاعده‌ی کلی این است: هر چیزی که ما می‌توانیم بخوریم، اردک هم می‌خورد؛ کافی ست توی منقارش جا شود.
آن‌ها از انواعِ گیاهان پهن‌برگ، سبزیجاتِ باغ، سبزیجاتِ ریشه‌ای، میوه جات، پسماندِ کمپوت‌ها و کنسروها، اضافه‌ی غذاهای پخته‌‌شده و مانده، باقی‌مانده‌ی دورریزِ لبنیات، پنیر، کشک، آب‌پنیر، شیر (که از دو مورد آخر می‌توانید برای نرم و مرطوب کردن قطعات سفت‌ترِ غذا استفاده کنید)، لذت می‌برند.
- معمولاً سمتِ برگ‌های قرمز و بنفش نمی‌روند. اما به طرز عجیبی با همین رنگ‌ها در میوه‌جات مشکل ندارند.
- سبزیجاتِ ریشه‌ای و میوه‌هایِ سفت مثل سیب و ترب و چغندر و … را باید به اندازهی مناسب برای این پرندگانِ پَهن‌منقار قطعه قطعه و خرد کنید.
- میوه‌های دارای پوست کلفت مثل موز و مرکبات را هم کافی ست برایشان پوست بگیرید.
سیب‌زمینیِ پخته یک منبعِ عالی کربوهیدرات و پروتئین برای اردک‌هاست. (از دادن سیب‌زمینیِ خام، سبز و یا کپک‌زده به اردک‌هاتان اجتناب کنید). سایر گیاهانِ ریشه‌ای را هم معمولاً در وضعیتِ پخته بسیار بیشتر از خام مصرف می‌کنند.
می‌توانید از انواع روش‌های خلاقانه‌ای که به ذهنتان می‌رسد برای تغذیه‌ی اردک‌هاتان با ضایعات و پسماندِ غذاییِ خودتان استفاده کنید. فقط دقت کنید که از غذاهای کپک‌زده و تخمیر‌شده و همچنین از موادی که برای اردک جزو سم‌های مضر محسوب میشود مثل سویای خام و سیب‌زمینیِ خام بپرهیزید.
اگر می‌خواهید خوراک نوچ و چسبنده (مثل شیر) به اردک‌هایتان بدهید، باید این کار را به شکلی انجام دهید که مواد غذایی چسبنده را روی پر و بال خود نپاشند؛ این کار از ویژگیِ آبگریزیِ (ضد آبی) پرهایشان خواهد کاست.
ما در طول ۹ ماه یک دسته‌ی ۴۰ تایی از اردک‌های بالغِ روئن را درون یک مرتع با امکانِ دسترسی به آبگیری ۲ هکتاری فقط با پسماندِ غذایِ سلفِ دانشگاه تغذیه کردیم؛ البته در فصل بر‌تخم‌نشینی‌شان پوسته‌ی صدف هم در اختیارشان گذاشتیم. این اردک‌ها هیچ نشانی از ضعف و بیماری از خود نشان نداده و در سلامت کامل به سر بردند.
*اردک روئن بسیار شبیه به اردکِ کله‌سبز است و این دو گونه تفاوت چندانی با هم ندارند. فقط روئن‌ها به لحاظ جثه اندکی بزرگتر از کله‌سبزها هستند و در واقع نژادِ نیای آن‌ها محسوب می‌شوند.
اما تفاوت اصلی بینِ اردک‌هایی که «فقط با پسماند» تغذیه شدند، با اردک‌هایی که در کنارِ پسماندِ غذا، خوراکِ مخصوصِ اردک تخمگذار را هم دریافت کردند، در میزان تخم‌گذاری بود. اردک‌های ما اگرچه سلامتِ کامل داشتند اما ۶۰ درصد کمتر تخم گذاشتند (که رقم بالایی ست).
پَرهای مفید
کرک‌پرهای اردک‌ها که طیف گسترده‌ای از رنگ و شکل و اندازه را در بر می‌گیرند هم کاربرد عملی دارند و هم کابرد هنری.
کرک‌پرها و پرهای اردک‌ها در پُر کردن بالش و لحاف و لباس‌های زمستانی به کار می‌رود.
ماهیگیران حرفه‌ای در قلاب‌های ماهیگیری‌شان، و هنرمندان و صنعت‌گران در آثار هنری‌شان از پرهای اردک بهره می‌گیرند.
به دلیل دارا بودنِ سطوحِ بالای پروتئینْ پرها هنگامِ کمپوست شدن با سایرِ مواد آلی هم کود ارزشمندی تولید می‌کنند.
کود ارزشمند
محصول جانبیِ دیگرِ اردک فضولاتِ غنی آن‌ها (کود) است. فضولاتِ اردک یک کودِ ارگانیکِ عالیِ سرشار از نیتروژن است. در کشورهای آسیای شرقی بعد از اینکه دسته‌ی اردک‌ها را در مزارع و باغات خود رها می‌کنند تا محیط از راب و حلزون و حشره و گیاه هرز و … پاکسازی شود، آن‌ها را به سمت استخرها و آبگیرهایشان هدایت می‌کنند تا غذای ماهی‌ها از فضولاتِ اردک تأمین شود.
خلق‌و‌خوی ملایم
به طور کلی اردک‌ها در مواجهه با انسان تهاجمی نیستند. در میانِ پرندگانِ اهلیِ بزرگ‌جثه اردک کمترین میزان احتمال آسیب‌زدن به کودک و بزرگسال را دارد. از اردک‌داری مجرب از میزان آسیب‌های فیزیکی که تا کنون از اردک‌ها دیده سئوال پرسیدیم. پاسخ این بود که در ۵۰ سال کار مداوم با اردک تنها چند تهاجم و خراش کوچک تجربه کرده بود، آن هم وقتی قصد داشت تخم را از زیرِ اردکِ مادر بردارد و یا احیاناً وقتی که پای اردکی را لگد کرده بود.
(البته استثنائاتی وجود دارد. عواملی از قبیل شخصیت خودِ پرنده، محیطی که در آن پرورش می‌یابد، خلق‌و‌خوی مراقبین اردک‌ها، و عواملی از این دست می‌توانند خلق‌و‌خوی اردک‌ها را تحت تأثیر قرار دهند. به عنوان مثال اکثر اردک‌های مسکووی (بیلی اسرائیلی) تعامل خوبی با انسان‌ها دارند اما به دلیل پنجه‌های بلند و قدرت زیادشان پرنده‌ی نر گه‌گاه رفتار‌های تهاجمی از خود نشان می‌دهد. به هر روی اگر احیاناً با پنجه‌هایشان خراشی روی پوستتان ایجاد کردند می‌توانید از الکل و سپس از آنتی‌بیوتیکِ موضعی (پمادهای پوستیِ آنتی‌بیوتیکی) برای کاهش احتمال عفونت استفاده کنید.
مقایسه‌ی اردک با مرغ
| ویژگی | اردک | مرغ |
| استاندارد مرغدانی | حداقل | قابل‌توجه |
| حداقل ارتفاعِ لازمِ فِنس | cm ۸۰ – ۶۰ | cm ۱80 – 120 |
| آسیب‌پذیری در برابر شکارچیان | بالا | متوسط به بالا |
| مقاومت در برابر انگل‌ها و بیماری‌ها | عالی | متوسط |
| مقاومت به گرما | خوب | خوب |
| مقاومت به سرما | خوب | متوسط |
| مقاومت به رطوبت | عالی | ضعیف |
| قابلیت علوفه‌جویی (جستجوی مستقل غذا) | خوب – عالی | متوسط – خوب |
| زخم‌برداشتن در خس‌و‌خاشاک | اصلاً | قابل توجه |
| کنجکاوی با منقار در گِل‌و‌لای | قابل توجه | اصلاً |
| دوره‌ی تخم‌خوابی (برتخم‌نشینی) | ۲۸ روز | ۲۱ روز |
| موفقیت جوجه‌کشی از تخم در دستگاه | ٪ 90 – 65 | ٪ 90 – 70 |
| حداقل پروتئین لازم در پیش‌دان (استارتر) | ٪ 16 | ٪ 18 |
| حداقل پروتئین لازم در دوره‌ی تخم‌خوابی | ٪ ۱۵ | ٪ ۱۵ |
| سن آغاز به تخم‌گذاری | ۲۴ – ۱۶ هفتگی | ۲۴ – 18 هفتگی |
| میانگین تولید تخم یک پرنده در سال | ۵/23 – ۵/۱۴ کیلوگرم | 5/15 – ۱۰ کیلوگرم |
| تغذیه لازم برای تولید نیم کیلو تخم | 75/1 – 1 کیلوگرم | 8/1 – 25/1 کیلوگرم |
| درصد تأمین غذا از علوفه‌جویی مستقل | ٪ 25 – 10 | ٪ 15 – 5 |
| میزان نور مورد نیاز برای بیشینه‌سازی تولید | 15 – 13 ساعت | 17 – 14 ساعت |
| نرخ مرگ‌و‌میر سالیانه | ٪ 3 – 0 | ٪ ۲۵ – ۵ |
| بازه‌ی بهره‌وری تولید | ۲ تا ۳ سال | ۱ تا ۲ سال |
| پروتئین موجود در تخم | ٪ 3/ 13 | ٪ 9/12 |
| چربی موجود در تخم | ٪ 5/14 | ٪ 5/12 – 5/11 |
| کلسترول موجود در تخم | در تخم‌اردک اندکی بالاتر از تخم‌مرغ | |
| طعم تخم | مشابه (تخم اردک طعم اندکی شدیدتر) | |
| تغذیه لازم برای افزایش نیم کیلو وزن | 5/1 – 1 کیلوگرم | ۱ کیلوگرم |
| آماده برای مصرف گوشتی | 12 – 7 هفتگی | 16 – 5/7 هفتگی |
| رنگ گوشت | تماماً تیره | روشن و تیره |
| پروتئین موجود در گوشت | ٪ 4/21 | ٪ 3/19 |
| چربی موجود در گوشت | ٪ 30 – 16 | ٪ 25 – 5 |
| قابلیت استفاده از پرها و کرک‌پرها | عالی | متوسط |
چند ملاحظه
علی‌رغم سازگاری‌پذیریِ بالا و امتیازاتِ بی‌نظیرِ اردک که تا اینجا ذکرش رفت، مواردی هست که باید از آن آگاه باشید. مواردی که ممکن است برای شخص شما پوئن منفی بالایی محسوب شود.
سروصدا
برخی از مردم کواک کواک کردنِ اردک‌ها را بخشی از صدای موسیقیِ طبیعت می‌دانند و مشکلی با آن ندارند. اما طبیعتاً همه‌ی افراد چنین رویکردی ندارند و اگر همسایگانی با فاصله‌ی نزدیک دارید، ممکن است جداً سروصدای اردک‌ها برایشان آزاردهنده باشد. در میان اردک‌ها بعضی از نژادها و در میان یک نژاد بعضی از اعضای گروه پرسروصداتر از بقیه‌اند. اردک نژاد کال (Call) و پس از آن اردک پکنی (یا همان اردک سفید) به ترتیب پر سروصداترین نژادهای اردک در سراسرِ دنیا محسوب می‌شوند.
به جز این دو، سایر نژادها را می‌توان با آرام نگه داشتنِ محیط – طوری که کسی مزاحمشان نشود یا به طور کلی چیزی سببی برای ترسشان ایجاد نکند – ساکت نگه داشت. در میان همه‌ی نژادها مسکووی‌ها (اردک اسرائیلی) ساکت‌ترین است (تقریباً بی‌صدا ست). همچنین نرهای همه‌ی نژادها صدای ضعیف‌تری از اردک‌های ماده دارند و در کنترل راب و حلزون و حشرات در محیط‌های شهری و حومه مؤثرترند.
مشکل تراکم بالا در آبگیر
همانطور که پیشتر گفته شد ۱۵ تا نهایتاً ۳۰ اردک در نیم هکتار می‌توانند گیاهانِ آبزی مزاحم و مهاجم را کنترل کرده و شرایط را برای ماهی‌ها و سایر آبزیان بهینه سازند و حتی با فضولات خود به تغذیه‌ی ماهی‌ها کمک کنند. اما از آنجا که این پرندگان با منقارهای خود گل و لای حاشیه‌ی هر حوزه‌ی آبگیر را به دنبال کرم و ریشه و … جست‌و‌جو می‌کنند، تراکمِ بیش از این تعداد می‌تواند سبب گل‌آلود شدن و فرسایش کرانه‌ها و ایجاد شرایط نامطلوب و ناسالم برای کل زیست‌گاه شود.
در باغ
اردک‌ها علاوه بر اینکه باغ و باغچه‌ی شما را از راب و حلزون و کرم و حشره و ملخ و آفت و علف هرز پاکسازی می‌کنند، اما به همین قاعده می‌توانند محصولات اصلی‌تان را هم مصرف کنند. برای جلوگیری از آسیب به محصولات باغی‌تان راهکارهای زیر را دنبال کنید:
- پیش از اینکه محصولاتتان جان گرفته باشند و دوره‌ی ابتدایی رشدشان را طی کرده باشند، اردک‌ها را به باغ و باغچه‌تان راه ندهید.
- هنگام آبیاری و یا بارندگی (یعنی به طور کلی زمان‌هایی که خاک خیس است) اردک‌ها را به باغ و باغچه‌تان راه ندهید.
- محصولات ظریف از قبیل کلم، کاهو، اسفناج، لوبیاسبز و … را به شکلی از دسترسِ اردک‌ها دور نگاه دارید. می‌توانید این گیاهان را با فنس محصور کنید و یا مانعی با قطر ۶۰ تا ۷۵ سانتی متر بین اردک‌ها و این گیاهان ایجاد کنید.
- هنگامی که میوه‌های دیررس (کُندْ-رُشد) مثل توت و تمشک و … رسیدند، اردک‌ها را به باغ و باغچه‌تان راه ندهید.
- در هر باغ‌گردی به ازای هر ۴۵ تا ۹۵ متر‌مربع فضای باغ، فقط ۲ تا ۴ اردک بالغ را به باغ راه بدهید.
روشی که خود ما برای دهه‌ها از آن استفاده کرده‌ایم و جواب داده این است که اردک‌ها را در جایی پیرامون حاشیه‌های باغ محاط کنیم. طوری که راب و حلزون و حشرات را در وروی و خروجیِ باغ شکار کنند و نه داخل باغ. در فصل رشد و بارآوری باغ، تنها زمانی که خودمان توی باغ حضور داریم، اجازه می‌دهیم چند اردک درون باغ بپلکند و محیط را کاملاً پاکسازی کنند، و زمانی که می‌خواهیم از باغ خارج شویم آن‌ها را به به پشت همان مرزهای محصور بیرون باغ برمی‌گردانیم. طبیعتاً در خارج از فصولِ کشاورزی بدون هیچ مراعاتی می‌توانیم اجازه دهیم این نابودگران وارد باغ شوند.
پس به طور کلی کافی‌ست میوه‌جات کندرشد و گیاهان و صیفی‌جات حساس را از دسترس اردک‌ها دور نگه دارید. باغی کارهای حفظ و پاکسازی قدرمندِ باغ را خودشان به درستی برایتان انجام می‌دهند.
گوشت و تخم
همه‌ی انواع طیور غذاهای خوبی محسوب می‌شوند. اما طبیعتاً طعم و جنس گوشت و تخم گونه‌های مختلف، متفاوت است. همچنین می‌دانیم که سلایق غذایی افراد هم متفاوت است. چنانچه قصد راه‌اندازی کسب‌و‌کار پرورش اردک را دارید اما تا کنون نه با گوشت و تخم اردک آشپزی کرده‌اید، و نه آن را خورده‌اید، توصیه‌ی ما این است که پیش از شروع ابتدا به صورت آزمایشی این کار را انجام دهید. (این عمل و این تمرین پیش از سرمایه‌گذاری در پرورش هر نوع جاندار دیگر هم صدق می‌کند).
مشاهدات زیر به شما کمک می‌کند تا مواجهه‌ی خود را با خوراک اردک (مرغابی) ارزیابی کنید:
- طعم گوشت و تخم‌مرغ هر پرنده به شکل چشم‌گیری تحت تأثیرِ رژیمِ غذایی‌اش قرار دارد.
اردکی که ماهی جزئی از رژیم غذایی‌ش باشد می‌توانید طعمِ ماهی را در گوشت و تخمش حس کنید؛ اردکی که آزادانه اجازه‌ی چرا داشته باشد و فی‌المثل در منطقه‌ای پر از گیاهان با طعم تند و تیز بچرد، گوشت و تخمش طعم تند و تیز همان گیاهان را به خود خواهد گرفت.
(یادآوری: اردک‌ها رسماً همهچیزخوارند. بنابراین طیف بسیار وسیع‌تری از غذا را نسبت به سایر ماکیان تجربه می‌کنند. گفته میشود که مرغابی‌ها (همان اردک‌های وحشی هم) در اکثر شرایط گوشت و تخم لذیذی دارند)
- جوجه‌اردک‌هایی که در فضای بسته پرورش یافته و به منظور بیشینه‌سازی نرخ رشدِ گوشت تحت فشار قرار گرفته‌اند بسیار چاق‌تر از اردک‌هایی می‌شوند که آزاده علوفه‌جویی می‌کنند. اردک‌های نیمه‌آزاد (به عنوان مثال اردک‌های مراتع) کند-رشد‌تر و کم‌چربی‌ترند.
نرخ چربیِ بالای این اردک‌های محصور سریع‌الرشد باعث میشود که گوشت بسیار آبدارتری داشته باشند و یک منبع انرژی غنی برای ورزشکاران و افرادی که فعالیت فیزیکیِ سنگین دارند به شمار می‌آیند؛ اگرچه اغلبِ ما به چنین میزانی از کالری نیاز نداریم.
- کلسترولِ تخم اردک اندکی بالاتر از کلسترول تخم‌مرغ است.
البته این مورد هم درست مانندِ میزان چربیِ موجود در گوشت تحت تأثیرِ رژیم غذایی و سبک زندگیِ پرنده است. تخم اردک‌های فعال و علوفه‌جو و نیمه‌آزاد معمولاً نرخ کلسترولِ پایین‌تری دارد.
اگر به حد اعتدال مصرف شود، این میزان کلسترول در سلامتِ زندگیِ افرادی که تحرک دارند و معقولانه غذا می‌خورند مشکلی ایجاد نمی‌کند.
- تخم‌اردک برای مصرف عمومی انتخابی عالی ست و اغلب به صورت پخته مصرف میشود. در حالت سرخ‌شده، معمولاً سفیده‌ی تخم‌اردک سفت‌تر از سفیده‌ی تخم‌مرغ میشود.
گاهاً گفته میشود که تخم‌اردک در پخت‌و‌پز کیک طعم خوبی ندارد. در این مورد هم باید گفته شود که ذائقه امری سلیقه‌ای ست. باید خودتان امتحان کنید!
- مقدمه‌ای بر اصول پرورش اردک
- ويژگیهای ظاهری و رفتاری اردک‌ها
- چه اردکی را برای پرورش انتخاب کنیم؟