محاسبه رطوبت مناسب جوجه‌کشی برای یک جوجه‌کشی موفق می‌تواند چالش برانگیز باشد. منابع متفاوت گاهی توصیه‌های بسیار مختلفی ارائه می‌کنند و موجب سردرگمی بیشتر مخاطب می‌شوند.
این راهنما سعی می‌کند توضیح دهد که ما به چه میزان رطوبت نیاز داریم؟ چگونه آن را به‌درستی اندازه‌گیری کنیم؟ و روش‌های قابل اعتماد برای تنظیم رطوبت مناسب جوجه‌کشی برای تخم‌های نطفه‌دار در دستگاه جوجه‌کشی، چیست؟
رطوبت و تخم
چرا رطوبت برای جوجه‌کشی تخم‌ها مهم است؟
پوسته‌ی تخم پرنده متخلخل است. این حفره‌های ریز به تخم اجازه می‌دهد تا اکسیژن را به جنین در حال رشد در داخل منتقل کند تا رطوبت نطفه تبخیر شود و نطفه طی دوره‌ی جوجه‌کشی وزن کم کند.
در انتهای پهن تخم، یک کیسه هوا قرار دارد. با کاهش وزن تخم در طی جوجه‌کشی، اندازه‌ی کیسه هوا افزایش می‌یابد. نطفه‌ی داخل تخم در طول جوجه‌کشی باید رطوبت خود را از دست بدهد تا با موفقیت از تخم خارج شود. سپس جوجه به اندازه مناسب رشد می‌کند و به کیسه هوا نفوذ می‌کند تا بتواند اولین تنفس خود را با موفقیت انجام دهد.
24 ساعت قبل از تولد، جوجه یک سوراخ کوچک در پوسته ایجاد می‌کند تا نفس بکشد. باید فضای کافی در داخل تخم وجود داشته باشد تا بتواند بچرخد، پوسته‌ی تخم را در حین حرکت بشکند و در نهایت انتهای پهن تخم‌مرغ را کنده و به‌صورت جوجه ظاهر شود.
رطوبت چیست؟
رطوبت غلظت بخار آب در هوا است. با افزایش رطوبت داخل ماشین جوجه‌کشی، سرعت تبخیر رطوبت داخل تخم کاهش می‌یابد. برعکس، با کاهش رطوبت، سرعت تبخیر آب داخل تخم افزایش می‌یابد.
این موضوع را می‌توان با خشک کردن لباس روی بند رخت در حیاط مقایسه کرد. اگر هوای بیرون خشک باشد، لباس‌ها رطوبت خود را از دست می‌دهند و به‌سرعت خشک می‌شوند، اگر هوای بیرون مرطوب باشد، لباس‌ها دیرتر و به‌سختی خشک می‌شوند، و اگر باران ببارد (رطوبت 100٪)، لباس‌های روی بند رخت در حیاط اصلا خشک نمی‌شوند!
برای جوجه‌کشی موفقیت‌آمیز، رطوبت باید با سرعت مناسب از داخل تخم‌ها تبخیر شوند تا تخم‌ها وزن مناسب (آب) را در طول دوره‌ی جوجه‌کشی از دست بدهند.
رطوبت در جوجه کشی
برای جوجه کشی به چه رطوبتی نیاز داریم؟
برای دستگاه‌های جوجه کشی با سیستم تهویه (یک دستگاه جوجه‌کشی با فن که هوا را داخل دستگاه به حرکت درمی‌آورد)، اکثر سازندگان توصیه می‌کنند دمای دستگاه جوجه‌کشی برای تخم‌های پرندگان مختلف را براساس راهنمای زیر تنظیم کنید:
- تخم مرغ: ۳۷.۵ درجه‌ی سانتی‌گراد به‌مدت 21 روز
- تخم اردک: 37.5 درجه‌ی سانتی‌گراد به‌مدت 28 روز
- تخم غاز: 37.5 درجه‌ی سانتی‌گراد برای 28 تا 32 روز (بسته به گونه / نژاد)
- تخم بلدرچین: 37.5 درجه‌ی سانتی‌گراد برای 16 تا 23 روز (بسته به گونه / نژاد)
اغلب اعداد و درصدهای مختلفی را برای رطوبت در کتاب‌ها و مقالات اینترنتی مشاهده خواهید کرد. باید توجه داشت که برخی از متغیرها روی رطوبت بهینه تأثیر می‌گذارند. برخی از این متغیرها را در ادامه با هم مرور می‌کنیم اما اگر می‌خواهید پاسخ سریع را بدانید:
رطوبت در طول دوره جوجه‌کشی
محدوده‌ی میانگین رطوبت بهینه برای دستگاه‌های جوجه‌کشی با سیستم تهویه در دماهای ذکر شده در طول دوره جوجه‌کشی، برای رسیدن به فرآیند از دست دادن رطوبت به‌شکل موثر به طور کلی به شرح زیر است:
- رطوبت نسبی ۴۵٪ تا ۵۰٪ برای تخم مرغ و بلدرچین
- رطوبت نسبی ۵۰٪ تا ۶۰٪ برای اردک و غاز
رطوبت در دوره‌ی هچ
ما در طی سه روز آخر جوجه‌کشی به چیزی که اکثر مردم آن را «قفل کردن» می‌گویند، می‌رویم … آماده شدن برای هچ! در این دوره باید چرخاندن تخم‌ها متوقف شود و رطوبت داخل دستگاه جوجه‌کشی (یا هچر جداگانه) باید بیشتر باشد تا بهترین نرخ هچ را به‌دست آوریم. افزایش رطوبت غشا تخم را به اندازه‌ای نرم نگه می‌دارد که جوجه‌ها بتوانند از تخم بیرون بیایند.
هنگامی که جوجه 24 ساعت قبل از سر از تخم بیرون آوردن، جوجه سوراخ کوچکی در پوسته ایجاد می‌کند تا بتواند از تخم بیرون بیاید، غشا در معرض خطر خشک شدن قرار می‌گیرد. بنابراین باید اطمینان حاصل کنید که رطوبت را سه روز قبل از روز تولد افزایش داده‌اید.
افزایش رطوبت برای کوتاه‌مدت تفاوت قابل توجهی با میانگین از دست دادن رطوبت، ندارد. در این مدت درب دستگاه جوجه‌کشی را به‌هیچ عنوان باز نکنید! به یاد داشته باشید هنگامی که جوجه از تخم بیرون می‌آید، رطوبت هوا افزایش می‌یابد و این به باقی تخم‌ها کمک می‌کند، در حالیکه اگر با بیرون آمدن اولین جوجه درب را بردارید، رطوبت کاهش می‌یابد!
در ابتدا جوجه‌ها با زرده‌ای که قبل از سر از تخم بیرون آوردن جذب کرده‌اند، زندگی می‌کنند. بنابراین به‌طور معمول به مدت 24 ساعت غذا نمی خورند. بنابراین در صورت نیاز، اولین جوجه را تا یک روز می‌توانید در دستگاه جوجه‌کشی بدون غذا بگذارید.
رطوبت را ۲۰٪ تا ۲۵٪ در طول دوره‌ی هچ، افزایش دهید!
ما باید رطوبت را ۲۰٪ تا ۲۵٪ به‌طور نسبی طی 3 روز آخر دوره جوجه‌کشی یا قفل کردن افزایش دهیم. یعنی میزان رطوبت معمولاً برای اکثر تخم‌ها ۶۵٪ تا ۷۰٪ است.
فارمی‌کالا
مشکلات رطوبت
با انحراف از رطوبت مطلوب جوجه‌کشی، شروع به مشاهده جنین‌ها یا جوجه‌ها در پوسته یا جوجه‌های غیرعادی می‌کنیم. رطوبت کم می‌تواند در دستگاه‌های جوجه‌کشی که نیاز به چرخاندن تخم‌ها به‌صورت دستی دارند، مشکل ایجاد کند، زیرا در را به‌طور منظم باز می‌کنید. این مشکل در دستگاه‌های جوجه‌کشی بزرگی که با حداکثر ظرفیت راه‌اندازی نشدند و تنها چند تخم درون آنها وجود دارد نیز مشاهده می‌شود.
البته مشکل رطوبت بالا بیشتر رایج است. هوای مرطوب بیرون دستگاه جوجه‌کشی هم می‌تواند باعث افزایش رطوبت داخل دستگاه شود. حتی دستگاه‌های جوجه‌کشی تمام اتوماتیک نمی‌توانند رطوبت هوا را از بین ببرند. عموما سیستم رطوبتی دستگاه‌های اتوماتیک تنها می‌توانند رطوبت را افزایش دهند.
تهویه‌ی ناکافی یکی دیگر از مشکلات رایج است که باعث رطوبت بالا می‌شود. برای تامین اکسیژن جنین به تهویه‌ی کافی نیاز داریم. رطوبت کم معمولا کمتر از رطوبت زیاد مشکل ایجاد می‌کند. اکثر مشکلات جوجه‌کشی (مانند جنین مرده داخل تخم، شکل‌گیری کامل و یا عدم هچ) به دلیل رطوبت بسیار زیاد رخ می‌دهد. رطوبت بالا برای چند روز آخر قبل از سر از تخم بیرون آوردن نیز برای نرم شدن غشاها ضروری است.
وقتی رطوبت جوجه کشی خیلی کم باشد، چه اتفاقی می‌افتد؟
تخم‌ها وزن زیادی از دست می‌دهند و باعث می‌شود کیسه‌ی هوا بیش از حد بزرگ شود.
در مراحل اولیه‌ی جوجه‌کشی، جنین ممکن است به غشای پوسته بچسبد و بمیرد. جنین‌هایی که به رشد ادامه می‌دهند، بسیار کوچک و ضعیف خواهند بود.
جنین‌ها احتمالاً قبل از تولد می‌میرند یا ممکن است هرگز از تخم خارج نشوند. اگر از تخم بیرون بیایند، ضعیف خواهند بود و ۴۸ ساعت اول را پشت سر نخواهند گذاشت. اگر به آنها کمک کنید، ممکن است انگشتان پای آنها کج یا گردن‌شان پیچ خورده باشد.
وقتی رطوبت جوجه کشی خیلی زیاد باشد، چه اتفاقی می افتد
تخم‌ها به اندازه‌ی کافی وزن کم نمی‌کنند و باعث می‌شود کیسه هوا خیلی کوچک شود و جوجه‌ها برای فضای موجود خیلی بزرگ باشند.
درواقع جوجه‌ها نمی‌توانند از تخم بیرون بیایند یا اگر موفق شود خود را در موقعیت صحیح قرار دهند، غشاء بیش از حد لاستیکی خواهد بود و نمی‌تواند آن را بشکنند. کیسه‌ی هوا را مانند یک بادکنک کوچک در نظر بگیرید: پس از باد شدن، جوجه به‌راحتی بیرون می آید، اما در حالی که باد نمی‌شود، ضخیم و لاستیکی باقی می‌ماند.
اگر جوجه نتواند به کیسه هوا نفوذ کند، اکسیژن کافی نخواهد داشت و خفه می‌شود و جوجه‌هایی که از تخم بیرون می‌آیند بزرگتر از حد متوسط خواهند بود.
چگونه رطوبت دستگاه جوجه کشی را افزایش دهیم؟
آب به هوا تبخیر می‌شود و باعث ایجاد رطوبت داخل دستگاه جوجه‌کشی می‌شود. سینی‌ها یا کاسه‌هایی وجود دارد که معمولاً یک ظرف / مخزن آب روی آنها قرار می‌گیرد. درواقع سطح آب در معرض هوا است که رطوبت را ایجاد می‌کند.
گاهی اوقات، سازندگان دستگاه جوجه‌کشی از یک اسفنج استفاده می‌کنند یا از «پد جذب» برای افزایش میزان آب استفاده می‌کنند. تعداد کمی از دستگاه‌های جوجه‌کشی از یک رطوبت‌ساز جداگانه (هیتری که آب را به‌عنوان بخار گرم به هوا تبخیر می‌کند) استفاده می‌کنند.
با افزایش سطح آب، می توانید رطوبت را در دستگاه جوجه کشی افزایش دهید. یک سینی پلاستیکی اضافی تهیه کنید، یا اگر فضای کمی دارید، یک ظرف کوچکتر که یک تکه اسفنج از بالای آن خارج شده است.
به‌عنوان یک راه حل سریع، دستمال کاغذی دولایه که در انتهای ظرف قرار بگیرد و از کناره‌های یک ظرف پلاستیکی کوچک بیرون می‌آید، می‌توان استفاده کرد یا هر چیزی که مرطوب بماند و سطح مقطع را افزایش دهد.
به یاد داشته باشید که از آب ولرم استفاده کنید تا دمای داخل دستگاه جوجه‌کشی را خیلی تحت تاثیر قرار ندهید.
همچنین تهویه می‌تواند رطوبت داخل دستگاه جوجه‌کشی را تغییر دهد. جنین‌ها نیاز به تنفس دارند، همچنانکه رطوبت هوای بیرون و سرعت تغییر هوا، بر رطوبت تأثیر می‌گذارد.
چگونه رطوبت دستگاه جوجه کشی را کاهش دهیم؟
با حذف یا عدم اضافه کردن آب به دستگاه جوجه کشی، به حداقل رطوبت قابل دستیابی خواهید رسید. تهویه تنها کنترل دیگری است که در دسترس ماست. با این حال، جنین ها نیاز به تنفس دارند و بدون اکسیژن کافی، می میرند. تهویه باعث می شود هوای بیرون جایگزین هوای انکوباتور شود.
البته، مکان‌های مختلف ایران دارای سطوح مختلف رطوبت در فضای باز از خشک تا مرطوب هستند. مثلا در شمال و جنوب کشور، کارکردن خشک دستگاه جوجه‌کشی اغلب منجر به رطوبت نسبی ۴۰٪ می‌شود، اما در فصول مرطوب، این میزان افزایش می‌یابد.
اگر نمی‌توانید رطوبت را به اندازه‌ی کافی کم کنید، مکان جوجه‌کشی را در عوض کنید. اگر از دستگاه جوجه‌کشی در فضای بیرون استفاده می‌کنید، احتمالاً نوسانات بیشتری در رطوبت هوا وجود دارد. معمولاً اتاقی در خانه به دور از حمام، آشپزخانه و نور خورشید بهترین جا برای جوجه‌کشی است.
اگر هنوز رطوبت را خیلی بالا می‌بینید، باید به فکر یک دستگاه رطوبت‌گیر در اتاق باشید تا رطوبت هوا را از بین ببرید.
نکته: نوسانات رطوبت
در حالی که ما باید همواره نگران نوسانات دما (به ویژه دماهای بالا) باشیم، نگرانی چندانی بابت تغییرات کوتاه مدت رطوبت نباید وجود داشته باشد. این میانگین رطوبت در طول دوره جوجه‌کشی است که برای دستیابی به رطوبت / کاهش وزن، باید بهینه شود.
فارمی‌کالا
نحوه‌ی اندازه‌گیری رطوبت
اکنون می‌دانیم وقتی رطوبت مناسب نیست، چه اتفاقی می‌افتد. بیایید ببینیم چگونه می‌توانیم رطوبت نسبی را در دستگاه جوجه کشی خود اندازه‌گیری کنیم.
رطوبت نسبی (RH) به صورت درصد اندازه‌گیری می‌شود که همان درصد بخار آب موجود در هوا است. رطوبت نسبی را می‌توان مستقیماً از طریق یک رطوبت‌سنج الکترونیکی اندازه‌گیری کرد. صدها سنسور داخلی یا خارجی برای این کار موجود است. در صورتیکه برای سنسور هزینه‌ی قابل توجهی صرف نکنید، حسگر رطوبت‌سنج‌های اتوماتیک ارزان می‌تواند حاشیه خطای زیادی داشته باشد یا کالیبره کردن آنها بسیار سخت خواهد بود.
به شما توصیه می‌کنیم در صورت امکان از یک رطوبت‌سنج لامپ مرطوب استفاده و آن را کالیبره کنید.
اکثر دستگاه‌های جوجه‌کشی پیشرفته به‌همراه خود یک دفترچه راهنما دارند. اگر آن را به‌صورت دقیق مطالعه کنید، ممکن است نیازی به استفاده از چیز دیگری نباشد، اما حتما باید سالانه آن را کالیبره و بررسی کنید. بسیاری از این دستگاه‌ها یک روش کالیبراسیون را در کتابچه راهنمای خود معرفی می‌کنند. معمولاً این روش شامل پیچیدن یک پارچه مرطوب دور سنسور در دمای 37.5 درجه‌ی سانتی‌گراد برای تنظیم رطوبت روی ۱۰۰٪ است.
بهتر است یک رطوبت‌سنج کالیبره‌شده‌ی اضافی که همواره می‌توانید به آن اعتماد کنید را همراه داشته باشید. با این رطوبت‌سنج قابل اعتماد دمای حباب خشک و مرطوب را گرفته و رطوبت نسبی را از جدول رطوبت جوجه‌کشی برپایه‌ی روزهای جوجه‌کشی مانند جدول زیر، مقایسه کنید.
اندازه‌گیری لامپ مرطوب و خشک
رطوبت نسبی را می‌توان با استفاده از یک جفت دماسنج که قرائت «مرطوب» و «خشک» را ارائه می‌دهند، اندازه‌گیری کرد. این روش در دستگاه‌های جوجه‌کشی با سیستم تهویه (دستگاه‌های جوجه‌کشی با هواکش اتوماتیک) بسیار دقیق‌تر است. قبل از رواج دستگاه‌های جوجه‌کشی دیجیتال، استفاده از یک جفت دماسنج حباب مرطوب و خشک بسیار متداول بود.
یک دماسنج، دمای هوا (حباب خشک) را می‌خواند و دومی دمای حباب مرطوب را می‌خواند، جاییکه یک سر فتیله پنبه‌ای را با سر دیگر (که اکنون خیس است)، در اطراف حباب دماسنج در ظرف آب فرو می‌کنید.
رطوبت‌سنج جوجه‌کشی دست‌ساز
شما می‌توانید رطوبت‌سنج خود را با یک جفت دماسنج و یک فتیله برای اندازه‌گیری لامپ‌های مرطوب و خشک بسازید. فتیله چیزی بیش از یک لوله پنبه‌ای نیست که روی حباب دماسنج قرار گرفته و با یک تکه نخ پنبه‌ای بسته شده تا آن را در جای خود نگه دارد. شما می‌توانید از یک بند کفش به‌عنوان فتیله استفاده کنید. دماسنج‌ها را با استفاده از گیره‌هایی به یک چوب وصل کنید و یک لیوان یکبار مصرف یا پلاستیکی را برای نگه داشتن آب استفاده کنید. توجه داشته باشید شما باید بتوانید هر دو دماسنج را بدون باز کردن درب دستگاه جوجه‌کشی بخوانید.
جدول رطوبت نسبی برای 37.5 درجه سانتی‌گراد
جدولی برای دمای هوای 37.5 درجه سانتی‌گراد در زیر آورده شده است. رطوبت نسبی را می‌توان با اندازه‌گیری دما روی دماسنج حباب مرطوب و با استفاده از این نمودار محاسبه کرد.
دمای لامپ مرطوب تا رطوبت نسبی
- 27.1 درجه سانتی‌گراد: 45%
- 28.2 درجه سانتی‌گراد: 50%
- 29.3 درجه سانتی‌گراد: 55%
- 30.4 درجه سانتی‌گراد: 60%
- 31.4 درجه سانتی‌گراد: 65%
- 32.4 درجه سانتی‌گراد: 70%
- 33.3 درجه سانتی‌گراد: 75%
- 34.2 درجه سانتی‌گراد: 80%
تبخیر از لامپ مرطوب باعث کاهش دما می شود. تنها زمانیکه رطوبت 100٪ یا فتیله خشک باشد، قرائت ها یکسان خواهند بود. اگر نیاز به محاسبه دمای لامپ مرطوب دیگر برای رطوبت‌های مختلف جوجه‌کشی دارید، این وب سایت محاسبه‌کننده رطوبت نسبی می‌تواند به شما کمک کند.
| شماره ردیف | نام گونه | تعداد مجموع (ستر و هچر) روزها | دمای دوره‌ی ستر (سانتی‌گراد) | درصد رطوبت نسبی دوره‌ی ستر | روز توقف چرخش تخم‌ها | دمای دوره‌ی هچر (سانتی‌گراد) | درصد رطوبت نسبی دوره‌ی هچر |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ۱ | مرغ | ۲۱ | ۳۷/۷ | ۵۷ تا ۶۳ | ۱۸ | ۳۷/۱ | ۶۸ تا ۷۵ |
| ۲ | بلدرچین | ۱۷ تا ۱۸ | ۳۷/۷ | ۵۷ تا ۶۳ | ۱۵ | ۳۷/۲ | ۶۸ تا ۷۵ |
| ۳ | اردک | ۲۸ | ۳۷/۷ | ۵۸ تا ۶۴ | ۲۵ | ۳۷/۱ | ۷۲ تا ۸۰ |
| ۴ | اردک مسکویی | ۳۵ تا ۳۷ | ۳۷/۷ | ۵۸ تا ۶۴ | ۳۱ تا ۳۳ | ۳۷/۱ | ۷۲ تا ۸۰ |
| ۵ | غاز اهلی | ۳۰ | ۳۷/۷ | ۵۹ تا ۶۴ | ۲۷ | ۳۷/۱ | ۷۲ تا ۸۰ |
| ۶ | مرغ عشق | ۲۲ تا ۲۵ | ۳۷/۷ | ۵۸ تا ۶۳ | ۲۰ تا ۲۲ | ۳۷/۲ | ۶۸ تا ۷۵ |
| ۷ | طاووس | ۱۸ تا ۲۸ | ۳۷/۷ | ۵۸ تا ۶۳ | ۱۵ تا ۲۵ | ۳۷/۲ | ۶۸ تا ۷۵ |
| ۸ | قرقاول | ۲۲ تا ۲۸ | ۳۷/۷ | ۵۸ تا ۶۳ | ۲۰ تا ۲۵ | ۳۷/۲ | ۶۸ تا ۷۵ |
| ۹ | کبوتر | ۱۷ تا ۱۹ | ۳۸ | ۵۸ تا ۶۳ | ۱۴ | ۳۷/۲ | ۶۸ تا ۷۵ |
| ۱۰ | بلدرچین ژاپنی | ۱۷ تا ۱۸ | ۳۷/۷ | ۵۸ تا ۶۳ | ۱۵ | ۳۷/۲ | ۶۸ تا ۷۵ |
راه‌حل‌های بسیار حرفه‌ای‌تر، دقیق‌تر و البته گران‌تری هم وجود دارد، راه حلی با تکنولوژی پیشرفته برای نظارت و اندازه‌گیری دما و رطوبت و بررسی میانگین آنها در دستگاه جوجه‌کشی در کشورهای غربی استفاده می‌شود.
دماسنج رطوبت‌سنج بی‌سیم سوئیچ‌بات
شما می‌توانید از یک سنسور بی‌سیم سوئیچ‌بات در دستگاه جوجه‌کشی و اپلیکیشن سوئیچ‌بات در تلفن همراه خود استفاده کنید. با این تکنولوژی شما می‌توانید دما و رطوبت و یک نمودار میانگین از ابتدای جوجه‌کشی را با این روش مشاهده کنید. یعنی می‌توانید رطوبت را جوری تنظیم کنید تا به نمودار معیار در طول دوره جوجه‌کشی برسید.
فارمی‌کالا
با این روش انتظار می‌رود که بتوانید زمان بیرون آمدن جوجه‌ها از تخم را بفهمید. چگونگی ساز و کار این استدلال به این طریق است که رطوبت در حین جوجه‌کشی افزایش می‌یابد، بنابراین هنگام بیرون آمدن جوجه‌ها یک افزایش رطوبت را در نمودار مشاهده خواهید کرد!
تهویه و دما
متغیرهایی که بر رطوبت دستگاه جوجه‌کشی تأثیر می‌گذارند
اکنون می‌دانیم که چگونه رطوبت دوره‌ی جوجه‌کشی را اندازه‌گیری کنیم. حالا باید از متغیرهایی که بر رطوبت در طول جوجه‌کشی تأثیر می‌گذارند، آگاه باشیم.
چهار متغیر وجود دارد که باید در هنگام جوجه‌کشی، آنها را در نظر بگیریم: چرخش، تهویه، دما و رطوبت. هر چند عمل چرخش به‌شدت لازم است اما مانند دو مورد دیگر بر رطوبت تأثیر نمی‌گذارد.
تهویه
تهویه، سرعت تغییر هوای داخل دستگاه جوجه‌کشی است. تولیدکنندگان دستگاه جوجه‌کشی گاهی اوقات تهویه را با چند سوراخ در بالا و پایین دستگاه تنظیم می‌کنند. برخی دیگر با یک نوار لغزنده که یک دریچه را باز و بسته می‌کند، آن را ارائه می‌کنند. شما نباید سوراخ‌های تهویه را مسدود کنید. آنها برای تنفس نطفه‌ها ضروری هستند.
هر چه تهویه بالاتر باشد، حفظ رطوبت صحیح سخت‌تر می‌شود، زیرا میزان رطوبت هوای ورودی به دستگاه جوجه‌کشی خارج از کنترل ما است. بهتر است دستورالعمل‌های مربوط به دستگاه جوجه‌کشی را که توسط سازنده ارائه می‌شود، در مورد تهویه‌ها اعمال کنید.
درجه حرارت
دما و رطوبت نسبی به هم مرتبط هستند. اگر دما افزایش یابد، رطوبت نسبی باید کاهش یابد تا میزان هچ به‌صورت بهینه حفظ شود. بگذارید این را توضیح دهیم. رطوبت نسبی درصد رطوبت آب موجود در هوا است و با تغییر دمای هوا تغییر می‌کند.
با افزایش دمای هوا، هوا می‌تواند مولکول‌های بیشتری از آب را در خود نگه دارد. بنابراین رطوبت نسبی کاهش می‌یابد. هنگامی که دما کاهش می‌یابد، هوا می‌تواند مولکول‌های کمتری آب را در خود نگه دارد، بنابراین رطوبت نسبی افزایش می‌یابد.
این یکی از دلایلی است که چرا بین دستگاه‌های جوجه‌کشی مختلف، رطوبت جوجه‌کشی مناسب متفاوتی وجود دارد. دستگاه‌های جوجه‌کشی با هوای ساکن، به دمای بالاتری نیاز دارند، یعنی باید با رطوبت کمتری برای همان نرخ هچ، کار کنند.
رطوبت
می‌توانیم با اضافه کردن آب مقدار رطوبت را افزایش دهیم و با اضافه نکردن آب، آن را کاهش دهیم (البته تا یک نقطه معین). ما نمی‌توانیم رطوبت را از یک نقطه خاص کمتر کنیم (این را رطوبت پس‌زمینه می‌نامند) زیرا دستگاه‌های جوجه‌کشی گزینه‌ای برای خشک کردن هوای کشیده شده به داخل خود ندارند!
کاهش وزن تخم در دوران جوجه‌کشی
یک روش جایگزین برای تنظیم رطوبت
با تبخیر رطوبت تخم‌ها در طول جوجه‌کشی، وزن آنها کاهش می‌یابد، بنابراین برای تعیین اینکه آیا رطوبت مناسب است، می‌توانیم دسته‌ای از تخم‌ها را وزن کنیم و تصمیم بگیریم که آیا آنها سریع‌تر یا کندتر از حد انتظار وزن کم می‌کنند یا نه.
پرورش‌دهندگان تخم پرندگان خاص، اغلب از این روش استفاده می‌کنند، زیرا رطوبت مطلوب می‌تواند به دلایل مختلفی با آنچه ما انتظار داریم متفاوت باشد.
- سن: با افزایش سن پرندگان، پوسته‌ی تخم نازک‌تر می‌شود و تخلخل سطح تخم، افزایش می‌یابد. تخلخل نیز در اواخر فصل افزایش می‌یابد.
- نحوه‌ی نگهداری از تخم‌ها: تخم‌هایی که برای مدت طولانی نگهداری می‌شوند، قبلاً مقداری رطوبت در طول نگهداری از دست داده‌اند. برای بهینه‌سازی شرایط نگهداری تخم، مقاله نحوه‌ی جمع‌آوری و نگهداری تخم‌های دوره هچ را بخوانید.
- اندازه تخم: تخم‌های کوچکتر رطوبت بیشتری از دست می‌دهند. تخم مرغ در مقایسه با تخم سایر پرندگان نوسانات نسبتاً بیشتری دارد اما اگر با درصد جوجه‌آوری مشکل دارید، می‌توانید از روش‌های کاهش وزن استفاده کنید.
کاهش وزن تخم مرغ
با رطوبت مناسب، تخم مرغ‌ها باید 13 تا 14 درصد وزن خود را از دست بدهند. این باید در کل دوره جوجه‌کشی لحاظ شود و برای همه تخم‌ها یکسان است حتی اگر دوره جوجه‌کشی طولانی‌تری داشته باشند.
فارمی‌کالا
برای اندازه‌گیری وزن، می‌توانید یک دسته تخم مرغ را وزن کرده و وزن ترکیبی را روی ترازو آشپزخانه ثبت کنید، سپس اندازه‌ها را بر تعداد تخم مرغ‌ها تقسیم کنید. اگر همه تخم‌ها شبیه به هم باشند، این یک روش بسیار قابل اعتماد برای بهبود میزان جوجه‌کشی است. از طرف دیگر، اگر ترازوهای دقیقی دارید که می‌توانند در مقیاس 100 گرمی وزن را به‌طور دقیق بخوانند، می‌توان آنها را به صورت جداگانه وزن کرد.
ترازوهای دیجیتال دقت آنها 0.1 گرم است، با قیمت مناسب در بازار به‌وفور یافت می‌شوند، پس نباید نگران این موضوع باشید. برای سهولت محاسبه و نمودار کاهش وزن تخم مرغ، می‌توانید جدول زیر را مطالعه کنید. این یک نمونه مطالعاتی است اما احتمالا به‌راحتی بتوانید موضوع اصلی را درک کنید.
یک مقاله جداگانه در مورد روش کاهش وزن برای جوجه‌کشی در فارمی‌کالا نوشته شده است که شامل یک جدول برای محاسبه کاهش وزن تخم است.
بررسی اندازه کیسه هوا
برای بررسی جدول رطوبت جوجه‌کشی
در حالی که اندازه‌گیری رطوبت یا وزن تخم را برای بررسی کاهش وزن با روش دیگری جایگزین نمی‌کنیم، اما یک شاخص خوب دیگر، نظارت بر تغییرات اندازه‌ی کیسه هوا است.
تبخیر رطوبت از طریق پوسته باعث کوچک شدن محتویات تخم و افزایش اندازه کیسه هوا می‌شود.
تخم‌ها را جلوی نور بگیرید
شما باید جنین داخل تخم را در دوره‌های منظم جلوی نور بگیرید تا رشد جنین بررسی شود (بررسی اندازه کیسه هوا در همان زمان آسان است). حذف تخم‌های نابارور و جنین‌های مرده ضروری است تا به تخم‌های فاسد تبدیل نشوند و یا داخل دستگاه جوجه‌کشی منفجر نشوند تا باکتری‌ها را پخش کنند و همه چیز را خراب کنند!
اگر مطمئن نیستید که چگونه این کار را انجام دهید، می توانید راهنمای ما در مورد نحوه‌ی قرار دادن تخم جلوی نور را بخوانید. شما می‌توانید اندازه کیسه هوا را با قرار دادن تخم‌ها جلوی یک منبع نوری یا دستگاه شمع تخم، کنترل کنید. هنگامی که به رطوبت مناسب جوجه‌کشی دست یابید، اندازه کیسه هوا مطابق نمودار زیر افزایش می‌یابد.
- شما می‌توانید تصویر فوق را را با تخم‌های خود هنگامی که جلوی منبع نوری گرفته‌اید، مقایسه کنید.
- همچنین می‌توانید تخم‌ها را با مداد نرم علامت‌گذاری کنید تا روند جوجه‌کشی را کنترل کنید.
- اگر کیسه‌ی هوا خیلی کوچک باشد، رطوبت جوجه‌کشی خیلی زیاد است. اگر کیسه هوا خیلی بزرگ است، رطوبت دستگاه جوجه‌کشی شما خیلی کم است.
خنک‌کردن و آب‌پاشی تخم پرندگان
کپی‌برداری از طبیعت و مرغ مادر
در طبیعت، پس از چند روز اول جوجه‌کشی، پرندگان آبزی هر روز لانه خود را برای خوردن و نوشیدن ترک می‌کنند، آنها البته شنا هم می‌کنند و پرهای خود را می‌شویند. هنگامی که به لانه بر می‌گردند، پرهای آنها مرطوب می‌شود و رطوبت به تخم‌های آنها که تا به حال سرد شده‌اند، می‌ریزد.
برخی از دستگاه‌های جوجه‌کشی کابینتی پیشرفته‌تر (مانند دستگاه‌های جوجه‌کشی شرکت برینسا) حتی عملکرد خنک‌کنندگی دارند که می‌توان آن را برای خنک‌کردن تخم‌ها برای مدت زمان معینی در هر 24 ساعت تنظیم کرد.
افزایش میزان جوجه‌کشی با خنک کردن و همچنین مه‌پاشی کردن تخم‌های آبزی با اسپری آب به تقلید از اردک در طبیعت هم امکان‌پذیر است.
چند روز اول جوجه‌کشی همیشه بحرانی است، بنابراین بهتر است تا روز پنجم مزاحم تخم‌ها نشوید. مثلا یک زنگ هشدار برای روز پنجم برای خودتان تنظیم کنید. سپس دستگاه جوجه‌کشی را خاموش کنید و در را باز کنید و اجازه دهید تخم‌ها به مدت 10 دقیقه خنک شوند. قبل از شروع مجدد جوجه‌کشی، تخم‌ها را با استفاده از اسپری گیاهان آپارتمانی در حالت ریز، مه‌پاشی کنید.
البته این موضوع کمی بحث‌برانگیز است. برخی کتاب‌ها پیشنهاد می‌کنند که مه‌پاشی میزان جوجه‌آوری را بهبود می‌بخشد، برخی از سازندگان دستگاه جوجه‌کشی می‌گویند که نباید تخم‌ها را با اسپری مه‌پاشی کرد.
نتیجه‌گیری
ما به دماسنج و رطوبت‌سنج برای تطبیق با پارامترهای اعلامی دستگاه جوجه‌کشی، ترازوی دقیق و یک کامپیوتر برای محاسبه کاهش وزن تخم نیاز داریم. همچنین باید تهویه را در نظر بگیریم و تخم‌ها را بچرخانیم (یک پرنده تخم‌هایش را هر نیم ساعت یکبار حرکت می‌دهد). ما از یک لامپ شمعی برای نگاه کردن به پوسته‌ی تخم‌ها نیاز داریم تا بتوانیم اندازه‌ی کیسه هوا را بررسی کنیم.